Categorieën
Woordbaak

Woordbaak

Waarom noemen we een foto kiekje? Hoe is het woord hamvraag ontstaan? Wat is een spoonerisme? In de rubriek Woordbaak beantwoorden onze taalkundigen vragen over de betekenis of herkomst van opmerkelijke Nederlandse woorden.

  • Waar komt het woord ‘hort’ vandaan?

    12 juni 2014

    Het woord hort komt alleen nog voor in een paar uitdrukkingen, bijvoorbeeld in de hort op gaan en met horten en stoten. De hort op gaan Het gaat hier om twee verschillende woorden: in de hort op gaan komt hort van het Middelnederlandse zelfstandig naamwoord huert of hurt, dat ‘weg’ betekent. Als je de hort op gaat, ...

  • Waar komt ‘knoerthard’ vandaan?

    15 mei 2014

    Knoerthard betekent ‘heel hard’. Een geluid kan bijvoorbeeld knoerthard zijn of je kunt knoerthard werken. Maar wat is een knoert eigenlijk? Een knoert kan twee dingen betekenen: een groot exemplaar van iets of een harde slag of stoot. Het woord is waarschijnlijk ontstaan uit het oudere knoerst dat onder andere gebruikt werd voor (boom)stronk, een stuk ...

  • Wat is een ‘heitje’?

    1 mei 2014

    De uitdrukking een heitje voor een karweitje wil zeggen dat je geld krijgt voor het doen van een klusje. Een heitje zal dus wel een munt zijn, maar welke? Een heitje is hetzelfde als een kwartje of vijf stuivers. Het komt van het Jiddische woord hei: de vijfde letter van het Hebreeuwse alfabet met getalswaarde vijf. ...

  • Hoe is het woord ‘hamvraag’ ontstaan?

    24 april 2014

    Met hamvraag bedoelen we de hoofdvraag, de vraag waar het allemaal om draait. Maar waar komt het woord eigenlijk vandaan? Heeft het daadwerkelijk met varkensvlees te maken? Ja, het is letterlijk een vraag waarmee je een ham kon verdienen. Oorspronkelijk komt de hamvraag uit het radiospel Mastklimmen van de NCRV uit de jaren 50. Deelnemers aan ...

  • Als iets ‘afgezaagd’ is, is er dan gebruikgemaakt van een zaag?

    10 april 2014

    Iets wat tot vervelens toe gezongen, gespeeld, gezegd, geschilderd, beweerd, behandeld, gebruikt of (na)gemaakt is, noem je ‘afgezaagd’. Wat heeft dat met zagen te maken? Afgezaagd in figuurlijke zin wordt sinds de eerste helft van de negentiende eeuw gebruikt. Daaraan ligt een oorspronkelijk muzikale betekenis ten grondslag, namelijk ‘eentonig strijken of krassen op een viool’. De ...

Ga naar de inhoud